W związku z kryzysem systemu TIR w Rosji przekazujemy zalecenia Międzynarodowej Unii Transportu Drogowego IRU z 11 września.

Pismo IRU nr CTM/GE1934/MRE

PILNE I WAŻNE
KORZYSTANIE Z KARNETÓW TIR W FEDERACJI ROSYJSKIEJ PO WEJŚCIU W ŻYCIE DECYZJI FTS ROSJI

Zalecenia dla posiadaczy karnetów TIR i kierowców co do działań, które należy podjąć w celu obrony swoich praw w przypadku otrzymania odmowy wykorzystania karnetu TIR na terytorium Federacji Rosyjskiej, co narusza Konwencję TIR

Członkowie IRU byli regularnie informowani o licznych środkach, jakie były podejmowane przez IRU i całą społeczność międzynarodową w celu odwołania niemającej podstaw prawnych i nieuzasadnionej decyzji Federalnej Służby Celnej Rosji (FTS Rosji) z 4 lipca 2013 r.
Pomimo podjętych wszelkich środków, decyzja ta FTS Rosji, która na wielu podstawach znajduje się w bezpośredniej sprzeczności z ustawodawstwem rosyjskim i Konwencją TIR, do dnia dzisiejszego nie została odwołana przez Rząd Rosji.
IRU kontynuuje działania w tym kierunku.
Wszyscy członkowie powinni również kontynuować lobbowanie swoich narodowych rządów, wzywając do okazania wpływu na rosyjskie władze wysokiego szczebla.
W tym czasie gdy organy celne wciąż nie dały wystarczających wyjaśnień w sprawie zastosowania wyżej wymienionej decyzji FTS Rosji, w praktyce istnieje wysoki poziom ryzyka, że niektóre rosyjskie urzędy celne mogą jednakże zdecydować o tym, by wymagać dodatkowych gwarancji na przejściach Federacji Rosyjskiej. Należy zaznaczyć, że żądanie tych dodatkowych gwarancji narusza zapisy Konwencji TIR, a zatem działania te są niezgodne z prawem.
W związku z tym IRU przygotowało w załączeniu niektóre podstawowe zalecenia dla firm transportowych i kierowców, by pozwolić im na efektywne bronienie swoich praw w przypadku jakichkolwiek niezgodnych z prawem podobnych działań rosyjskich organów celnych.
Proponujemy wszyskim członkom IRU bezwzględnie poinformować swoich posiadaczy karnetów TIR.
Sekretariat IRU pozostaje do Waszej dyspozycji we wszelkich wynikłych sprawach.

ZAŁĄCZNIK 1 CTM/GE1934/MRE

ZALECENIA DLA POSIADACZY KARNETÓW TIR
W ZWIĄZKU Z PRZEWIDYWANYM WEJŚCIEM W ŻYCIE DECYZJI FEDERALNEJ SŁUŻBY CELNEJ FEDERACJI ROSYJSKIEJ NR 01-11/28474 Z 4 LIPCA 2013 R. O WPROWADZENIU DODATKOWYCH ŚRODKÓW ZABEZPIECZENIA W STOSUNKU DO PRZEWOZÓW TIR

1. Wprowadzenie

Federalna Służba Rosji (FTS Rosji) wydała w dniu 04.07.2013 r. pismo nr 01-11/28474  skierowane do naczelników regionalnych zarządów celnych.
Zgodnie z tym pismem FTS Rosji poleca od dnia 14 września 2013 r. "wykonywać umieszczanie towarów w procedurze celnej tranzytu celnego z wykorzystaniem karnetów TIR, pod warunkiem zabezpieczenia przestrzegania tranzytu celnego z zastosowaniem środków przewidzianych w art. 217 ustęp 1 kodeksu celnego Unii Celnej".  Na chwilę obecną wprowadzenie wskazanych środków zaplanowane jest od 14 września 2013 r.
W przypadku wprowadzenia tych środków, posiadaczom karnetów TIR zaleca się podjęcie następujących działań:

2. Zalecenia

2.1.  Niezbędne działania - odnotowanie faktu odmowy

W celu zabezpieczenia możliwości zaskarżenia nieprawomocnej decyzji organu celnego polegającej na odmowie otwarcia procedury TIR na terytorium Federacji Rosyjskiej, należy uzyskać oczywisty dowód tej odmowy w celu dalszego wykorzystania podczas rozprawy sądowej. 
Po zarejestrowaniu przybycia towaru do przejścia przy wjeździe do Federacji Rosyjskiej funkcjonariusz organu celnego z reguły otwiera procedurę TIR poprzez wykonanie niezbędnych formalności, a w szczególności - poprzez dokonanie odpowiednich adnotacji celnych w karnecie TIR, dokumentach towarzyszących i dokumentach handlowych.
W przypadku odmowy organu celnego w otwarciu procedury TIR, należy uzyskać formalne potwierdzenie tej odmowy organu celnego w następujący sposób:
Funkcjonariusz organu celnego wnosi zapis "odmówiono zwolnienia towaru z powodu:"......" do rubryki "Do celów oficjalnego wykorzystania" w volecie nr 1 i nr 2 karnetu TIR. Przy czym wolety te są przekreślane a karnet zwrócony kierowcy.
W przypadku jeśli funkcjonariusz odmawia wykonania standardowej procedury, kierowca powinien nalegać na wykonanie tych działań, zgodnie z Konwencją TIR.
Tylko w przypadku otrzymania pisemnej odmowy czynności wykonania procedury TIR, przewoźnik powinien podejąć decyzję o przedłożeniu dodatkowego zabezpieczenia uiszczenia należności celnych.

2.2.  W przypadku nieudostępnienia przez funkcjonariusza organu celnego formalnej odmowy.

W przypadku jeśli funkcjonariusz organu celnego odmawia wydania przewoźnikowi formalnego potwierdzenia odmowy w stosunku do procedury TIR, zalecamy, by kierowca złożył do organu celnego zgłoszenie o odmowie dokonania czynności procedury TIR według wzoru załączonego do "Zaleceń dla kierowcy".
W przypadku odmowy przyjęcia takiego zgłoszenia, kierowca winien sam podpisać zgłoszenie jako udokumentowane świadectwo odmowy. Procedura ta jest bardziej szczegółowo opisana w "Zaleceniach dla kierowcy".

2.3.  Kolejne działania

Nieprawomocne działania organu celnego można zaskarżyć zarówno do wyższego organu celnego, jak i do sądu. Działania te mogą być podjęte zarówno jednocześnie jak i niezależnie od siebie. W celu uzyskania orzeczenia sądowego najbardziej celowe wydaje się zwrócenie się bezpośrednio do kompetentnego sądu z żądaniem uznania działań organu celnego za nieprawomocne i odzyskanie poniesionego uszczerbku.
Pozew sądowy może być złożony w przeciągu trzech miesięcy od dnia, gdy otrzymano odmowę przyjęcia karnetu TIR do przeprowadzenia czynności (art. 198 rozdział 4 arbitrażowego kodeksu procesowego FR).
Pozwanym w pozwie będzie graniczny organ celny, który odmówił wykonania procedury TIR.
W przypadku wątpliwości co do właściwości sądu i tego, kto ma być pozwanym w takim pozwie, prosimy zwracać się do Waszych narodowych stowarzyszeń lub do IRU w celu konsultacji.
Usilnie zalecamy by włączać FTS Rosji, która znajduje się w Moskwie w charakterze współpozwanego do każdego powództwa wobec konkretnego organu celnego. Pozwoli to na przeniesienie rozpatrzenia wszystkich pozwów do Sądu Arbitrażowego w Moskwie, co może mieć praktyczny priorytet dla przewoźników.
W celu złożenia pozwu do sądu należy wcześniej zebrać i przygotować następujący pakiet dokumentów:
a) kopia statutu firmy - przewoźnika;
b) kopia dokumentu rejestracyjnego firmy - przewoźnika;
c) kopia oficjalnego dokumentu potwierdzającego pełnomocnictwo osoby posiadającej prawo do reprezentowania prawnego firmy;
d) oryginał pełnomocnictwa dla przedstawiciela firmy transportowej, pozwalającego na reprezentowanie jej w sądzie (może być to każda osoba, niekoniecznie adwokat);
e) oryginał karnetu TIR lub poświadczona kopia;
f) w odpowiednich przypadkach - zgłoszenie faktu odmowy dokonania czynności związanej z procedurą TIR przez organ celny, sporządzone według załącznika do "Zaleceń dla kierowcy".
Na wyżej wymienionych dokumentach przedkładanych przez firmę zagraniczną (tj. przewoźnika polskiego - przypis tłumacza), należy uzyskać apostille oraz poświadczenie ich tłumaczenia na język rosyjski przez rosyjskiego notariusza.
Zalecamy by kierować pozew do sądu za pośrednictwem listem poleconym z dokładnym opisem zawartości.

ZAŁĄCZNIK nr 2 CTM/GE1934/MRE 

ZALECENIA DLA KIEROWCY
W ZWIĄZKU Z PRZEWIDYWANYM WEJŚCIEM W ŻYCIE DECYZJI FEDERALNEJ SŁUŻBY CELNEJ FEDERACJI ROSYJSKIEJ NR 01-11/28474 Z 4 LIPCA 2013 R. O WPROWADZENIU DODATKOWYCH ŚRODKÓW ZABEZPIECZENIA W STOSUNKU DO PRZEWOZÓW TIR

W przypadku jeśli organy celne Federacji Rosyjskiej na przejściach będą odmawiały wykonania procedury TIR bez przedłożenia przez przewoźnika dodatkowego zabezpieczenia uiszczenia należności celnych (poręczenie, gwarancja bankowa itp.), prosimy o wykonanie czynności zgodnie z następującą instrukcją:

- Uzyskaj formalną pisemną odmowę organu celnego czynności związanych z procedurą TIR bez wniesienia dodatkowego zabezpieczenia. Jest to niezbędne, nawet jeśli kierownictwo Twojej firmy transportowej podjęło później decyzję o wniesieniu dodatkowego zabezpieczenia;
- Nalegaj na wniesienie przez funkcjonariusza organu celnego zapisu: "Odmówiono zwolnienia towaru z powodu......" do rubryki "Dla celów oficjalnego wykorzystania" w wolecie nr 1 i nr 2 karnetu TIR ze szczegółowym wskazaniem przyczyny odmowy;
Przy czym funkcjonariusz organu celnego przekreśla wolety, a karnet TIR zwraca kierowcy.
W przypadku odmowy przez funkcjonariusza organu celnego wykonania tej prośby, powiedz mu, że "Decyzja Komisji Unii Celnej nr 438 z 17.08.2010 r. zobowiązuje go do udostępnienia takiej pisemnej odmowy".
- W przypadku ustnej odmowy funkcjonariusza organu celnego przyjęcia karnetu TIR bez sporządzenia pisemnej odmowy, wypełnij załączone zgłoszenie w dwóch egzemplarzach. Zgłoszenie to musi być wypełnione w języku rosyjskim.
Niezbędne jest również przystawienie pieczątki oddziału celnego potwierdzającej zgłoszenie na jednym z egzemplarzy. Drugi egzemplarz zgłoszenia powinien być przekazany funkcjonariuszowi organu celnego.
W przypadku odmowy przyjęcia zgłoszenia, przekaż go do właściwego organu celnego.